کاخ عالی قاپو اصفهان | کاخ سلطنت صفوی ها

جاهای دیدنی اصفهان ، آن را به یکی از شهر های توریستی محبوب ایران تبدیل کرده است چرا که اصفهان یکی از شهر های تاریخی ایران است و دارای فرهنگ غنی ای می باشد. عمارت عالی قاپو یکی از مهم ترین جاهای دیدنی اصفهان است که در ضلع غربی میدان نقش جهان قرار گرفته است. کاخ عالی قاپو در دوران صفویه توسط چندین شاه صفوی ساخته شد و اکنون به یکی از زیباترین و معروف ترین جاهای دیدنی اصفهان تبدیل شده است. 

کاخ عالی قاپو، شاهکار معماری صفوی

کاخی ۶ طبقه که مساحتی ۱۸۰۰ متری دارد و از آن به عنوان بلندترین کاخ صفویه یاد می‌کنند. این کاخ به قدری زیباست که هر بیننده‌ای که آن را می‌بیند محو زیبایی آن می‌شود. اما برای کسی که همه چیز را درباره کاخ عالی قاپو اصفهان می‌داند همه چیز رنگ و بویی دیگر دارد.

کلمه عالی قاپو که از دو بخش عالی و قاپو تشکیل شده در زبان ترکی به معنای «سر بلند» و یا «درگاه بلند» می‌باشد. بنایی که به دستور شاه عباس اول ساخته شده و حتی حالا هم از آن به عنوان یک شاهکار معماری یاد می‌شود.

قدمت ساخت این کاخ به دوران صفویان و حکومت شاه عباس اول برمی‌گردد. البته که شروع ساخت این بنا در دوران شاه عباس و اتمام و تکمیل آن به مرور در دوران شاه عباس دوم و شاه سلطان حسین می‌رسد. فواصل زمانی که بین ساخت قسمت‌های مختلف این بنا وجود داشت باعث شد تا اتمام عمارت عالی قاپو ۱۰۰ سال طول بکشد.

اما نتیجه این زحمات تبدیل به شاهکاری بی نظیری شده که با گذشت چند صد سال از عمر آن هنوز هم که هنوز است در جهان به عنوان یک شاهکار معماری مورد توجه قرار می‌گیرد. بنایی به همین نام نیز در قزوین وجود دارد که در مقابل تزئینات عالی قاپو اصفهان به هیچ عنوان قابل مقایسه نیستند. شاه عباس با انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان می‌خواست که اقتدار و عظمت دولت خود را به نمایش بگذارد و به همین خاطر اقدام به ساخت چنین بنایی کرد و به بهترین شکل ممکن هم توانست از پس این کار برآید.

این بنا در ابتدای ساخت تنها دارای ۲ طبقه بود و بعدها با افزایش جمعیت اصفهان و گسترش پایتخت قصد داشتن تا این مقر حکومتی را بسیار با عظمت جلوه بدهند. همین موضوع باعث شد تا طبقات سوم، چهارم و نیم طبقه پنجم هم به این بنا اضافه شود.

در مرحله بعدی؛ ساختمانی برجی شکلی به این طبقات اضافه شد که به تالار موسیقی معروف است و آخرین طبقه این بنا به حساب میاید. البته این پایان کار نبوده است. بعدها برای افزایش طول عمارت یک ایوان به سمت میدان نقش جهان اضافه می‌شود و در مرحله آخر ۱۸ ستون به این ایوان تازه ایجاد شده اضافه می‌گردد و این پایان کار ساخت کاخ عالی قاپو اصفهان است. در تزئینات داخلی این بنا نیز از کاشی هفت رنگ، مینیاتورهای ایرانی و نقاشی‌های اروپایی نیز استفاده شده و زیبایی این بنا را به حد اعلا رسانده است.

معماری کاخ عالی قاپو، نماد هنر ایرانی 

معماری این کاخ زیبا به صورتی است که نظر هر بازدیدکننده‌ای را از همان درب ورود جلب می‌کند.

عمارت عالی‌قاپو به دو قسمت جلویی و مدخل عمارت که کمی از ساختمان اصلی جلوتر و دارای تاق نماهای کوچک است و کاخ اصلی تقسیم می‌شود. در بالای این مدخل هم یک ایوان وجود دارد که یک حوض مسی با لبه‌های مرمرین در وسط این ایوان قرار گرفته و از شواهد تاریخی پیداست که آینه‌کاری از تزئینات اصلی این ایوان بوده است.

بعد از ورود از در جلویی اصلی توسط دهلیز، ورودی اصلی کاخ قرار دارد که عبارت «انا مدینه العلم و علی بابها» که نشان دهنده مذهب شیعه صفوی در ساختار حکومتی است، در بالای آن خودنمایی می‌کند.

البته کتیبه‌های زیادی درگذشته بر ورودی کاخ اصلی وجود داشته است که متأسفانه به دلیل نگهداری نادرست و دیگر مسائل، نوشته‌های آن از بین رفته و به‌خوبی معلوم نیست.

بعد از در، یک محیطی به اندازه ۶۴ مترمربع و با ارتفاع ۱۱ متر وجود دارد. از نکات قابل توجه در این محیط، وجود نقاط اکوستیکی در گوشه‌های آن است که صدا در آن نقاط شفاف‌تر و بلندتر از بقیه به گوش می‌رسد.

برای اتصال طبقات به یکدیگر از سه دستگاه پله استفاده می‌شود که دوتای آن مارپیچ است که از گوشه طبقه اول شروع شده و حدود ۹۴ پله از ابتدا و انتها وجود دارد. یکی از معماری بسیار زیبای این ساختمان، مربوط به طبقه سوم است که توسط شاه عباس دوم با ۱۸ ستون و ارتفاع ده متر ساخته شد. ستون‌های پوشیده شده از آینه و سقف‌های مرکب از نقاشی‌ها با طرح‌های بسیار زیبا باعث زیباتر شدن طرح این طبقه با بقیه شده است. دیگر طبقات هرکدام نیز دارای تالارهای مختلف با نقش و نگارهای خاصی است که در آن به کار رفته است.

تالار موسیقی کاخ عالی قاپو

عمارت عالی قاپو از شش طبقه تشکیل شده است. آخرین طبقه عمارت و درواقع محلی که بزرگ‌ترین اتاق‌های کاخ در آن ساخته شده، به «اتاق موسیقی»، نامگذاری می‌شود. «اتاق صوت» و «اتاق طاق»، نام‌های دیگر تالار موسیقی است که در زمان صفویان به آن‌ها خوانده می‌شد. در این اتاق شاهد شاهکارهای معماران ایران هستیم. قسمت مرکز اتاق به شکل چلیپا طراحی شده و مساحت آن 63 متر مربع است. دو سالن در مجاورت آن وجود دارد با مساحتی کوچکتر و چند اتاق با فضاهای متفاوت که در گوشه‌های سالن به چشم می‌خورد. معماری و نوع سازه این طبقه تفاوت قابل توجهی با دیگر طبقات کاخ عالی قاپو دارد. گچ‌بری و نقاشی‌هایی که در این طبقه انجام شده، از نوع تنگ‌بری تزئیناتی است و می‌توانید نقاشی‌های تصویری، پرده‌سازی و تزئینی از نوع لایه چینی را در تمام دیوارها تا زیر سقف را مشاهده کنید. 

می‌توانید نظیر گچبری‌های عالی قاپو را در سردر قیصریه و هشت بهشت هم ببینید ولی گچبری که در اتاق موسیقی انجام شده کاملا ابتکار هنرمندان آن زمان بوده و بسیار ظریف ساخته شده است. به‌گونه ای که با کوچکترین برخورد می‌شکند. درواقع دیوارهای منحنی و سوراخ‌دار که به شکل گلدان، گلابدان و نیم‌رخ بطری ساخته شده و روی ان‌ها نقوش تزئینی و اسلیمی برجسته کار شده است. کار این اشکال کنترل انرژی صوتی است و همانند صفحه‌های جذب‌کننده نیروی صوتی عمل می‌کنند.

آدرس کاخ عالی قاپو

«عمارت عالی قاپو»، یکی از زیباترین کاخ‌های به‌جا مانده از دوران صفویان است که در شهر اصفهان، روبه‌روی «مسجد شیخ لطف‌الله»، و در سمت غربی «میدان امام خمینی اصفهان»، که به «میدان نقش جهان»، هم می‌شناسیم، قرار دارد. جالب است بدانید این عمارت تاریخی در عصر صفویه به «دولت‌خانه مبارکه نقش جهان» و «قصر دولت‌خانه»، هم نامیده می‌شد. برای رفتن به کاخ عالی قاپو و تماشای این اثر زیبای ملی کافی است به اصفهان سفر کنید. کاخ عالی قاپو اصفهان در ضلع غربی میدان نقش جهان قرار دارد. در صورتی که قصد دارید از اتوبوس برای رفتن به عمارت عالی قاپو اصفهان استفاده کنید، اتوبوس‌های خط میدان امام حسین (ع)، باغ غدیر ترمینال شرق، هشت بهشت ترمینال خوارسگان شما را به میدان نقش جهان می‌برند و در ایستگاه میدان پیاده می‌کنند. اگر مایلید از مترو استفاده کنید، کافی است به ایستگاه میدان امام حسین (ع)، بروید و پس از آن با تاکسی به میدان نقش جهان بروید. تاکسی‌ها هم گزینه خوبی برای رفتن به عالی قاپو است. درحقیقت میدان نقش جهان از مهم‌ترین مراکز شهری در اصفهان است و با تاکسی می‌توانید از نقاط مختلف شهر به این محل بروید. فاصله عمارت عالی قاپو تا هتل عباسی در حدود 5 دقیقه با ماشین است. بعد از بازدید از این بنای تاریخی ارزشمند، می توانید سری هم به هتل عباسی اصفهان بزنید.